Page 16 - 97220 Patrijspoort april 2025 LR

De bevrijding van Den Helder

Het eerste bombardement in Den Helder komt op naam van de Duitsers, een dag voor de
capitulatie (15 mei 1940) in Nederland. Op 15 mei gebeurde het opnieuw, het was een
vergissing. Het nieuws van de overgave bereikte de bemanning van de Duitse bommenwerper
niet waarna ze hun lading boven Den Helder uitwierpen. De overige bijna 180
bombardementen zijn uitgevoerd door geallieerde toestellen die met hun bommen
vijandelijke schepen in de haven en het Marsdiep probeerden uit te schakelen en het hadden
gemunt op de Rijkswerf waar werd gewerkt aan schepen voor de oorlogsvoering.
Een groot deel van de bommen spatte in woonbuurten uiteen. Goed mikken was een kunst,
bommen vielen te vroeg of te laat en bij mislukte missies richting Duitsland werden de
bommenluiken boven Den Helder geopend in de hoop nog wat te raken. Kikkert: „Met de
bommen nog aan boord mocht je niet landen. Dat maakte Den Helder een prachtige stad om
bommen de droppen.”
Den Helder raakte door de vele bombardementen zwaar beschadigd. Aan het begin van de
oorlog telde de stad dertigduizend inwoners, vijf jaar later was dat aantal gezakt naar
tweeduizend. Burgers zochten hun heil elders in de omgeving tot aan Alkmaar aan toe. “Het
was vreselijk was er gebeurde. Dan begrijp je ook dat bijna niemand meer in Den Helder
wilde blijven wonen.” Een deel van de inwoners moest gedwongen vertrekken toen Duitsers
hun huizen sloopten om daarmee vrij spel te hebben. In de volksmond werd de stad het
zwaarst getroffen toen in het begin van de oorlog delen van de Indische buurt door bommen
werden geraakt. “Ze hadden in ene allemaal open keukens, de muren sloegen eruit. Het was
een enorm drama.” De gaten werden naderhand opgevuld met nieuwe woningen wat is te
zien aan gevels die verschillen of daken die er anders uitzien dan de oorspronkelijke
woningen.

Spookstad
Naar aanleiding van het bezoek van veldmaarschalk Rommel aan Den Helder op 24 maart
1944 besloot de legerleiding een deel van de kustbebouwing te slopen om een vrij
schootsveld te creëren voor de verdedigers. De hele stad werd spergebied, waardoor er nog
meer inwoners gedwongen moesten vertrekken. Nog maar 7.000 mensen krijgen
een Ausweis om in de stad te mogen werken. Eind 1944 was Den Helder hierdoor een
spookstad.
‘Ouwe Helder’, het dorp dat het oudste deel van de stad vormt, werd gesloopt. Ook de
bebouwing achter de dijk langs de Westgracht tot aan de haven ging tegen de vlakte. In
totaal ging het om bijna 2.000 woningen. In januari 1945 waren er van de oorspronkelijke

Patrijspoort april 2025/ pagina 14